Op vrijdagmiddag vlak voor de herfstvakantie ondernemers en Enexis bijeen krijgen om te praten over verduurzaming en netcongestie. Dit lukt alleen wethouder Frank Spierings. Wethouder Sheila Schuijffel en collega Eric de Jong schuiven voor dit gesprek ook aan. Duurzame ambities? Gemeente Waalwijk loopt daarin voorop.

‘Duurzaamheid raakt iedereen’, trapt Sheila Schuijffel, wethouder Duurzaamheid, af. ‘Het duurzaamheidsprogramma heeft enkele pijlers waaronder energie en klimaat adaptatie. Denk aan CO2-uitstoot reduceren, energie betaalbaar maken voor iedereen en biodiversiteit bevorderen. Hier hoort ook bij bedrijventerreinen geschikt maken om om te gaan met het veranderende klimaat. Bedrijven lopen namelijk tegen serieuze problemen aan.’

Energietransitie
Die problemen hebben o.a. te maken met de energietransitie. De afgelopen jaren vindt een versnelling plaats in decentrale opwek en elektrificatie van de energievoorziening. Een fantastische ontwikkeling die echter ook voor uitdagingen zorgt, vooral in de capaciteit van het elektriciteitsnet. Inmiddels ontstaat in steeds meer regio’s in Nederland netcongestie, met als gevolg acute capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet. Ook in de gemeente Waalwijk. ‘Er is sprake van netcongestie als de vraag naar transport van elektriciteit groter is dan de transportcapaciteit van het net’, legt Eric uit, programmamanager Duurzaamheid. ‘Dit punt is al bereikt.’ ‘Wat uiteraard een gevolg is van het succes van onze aanpak en de snelle uitbreiding van het bedrijventerrein’, vult Frank aan. ‘Maar zuur voor ondernemers. Als zij nu voor een aansluiting aankloppen bij een energiebedrijf, horen ze dat ze over vijf of tien jaar pas aan de beurt zijn. Dat wil je als gemeente niet.’

Off-grid
Frank legt uit dat het nieuwe en nog te ontwikkelen bedrijventerrein Haven 8 over mooie kavels beschikt voor bedrijven. Samen met ondernemers stelt gemeente Waalwijk daar nu een programma van wensen, eisen en randvoorwaarden voor op. Naast de eisen die ze stelt aan duurzaamheid, wordt ondernemers ook gevraagd naar de bijdrage die zij willen leveren aan de woonstad in relatie tot de industriestad. ‘De bedoeling is dat inwoners van Waalwijk mee kunnen profiteren van het succes dat door bedrijven geboekt wordt’, merkt hij op.

Terug naar het capaciteitsprobleem. Een innovatieve oplossing is bijvoorbeeld het off-grid systeem: het overschot aan energie wordt verzameld, opgeslagen en teruggelegd, zodat niets verloren gaat. Een andere oplossing is de verantwoordelijkheid die gemeente Waalwijk voelt om zoveel mogelijk kennis te delen met netwerkbeheerders en met ondernemers zelf.’ Recentelijk onderzoek van de Rabobank wijst uit dat deze regio koploper is van de Nieuwe Economie.

GTO
‘Elke ondernemer heeft een aansluiting op het netwerk’, zegt Eric die veel met Sheila aan de portefeuille Duurzaamheid werkt. ‘Vaak is die groter dan hij in werkelijkheid gebruikt. De kunst is om nu een aantal ondernemers te vinden om een collectief te maken en de aansluitcontracten te stapelen. Gezamenlijk kunnen ze meer dan wanneer ieder voor zich optreedt. Ook de kleinere bedrijven hebben hier veel profijt van. Laten we de eerste gemeente zijn die dit voor bedrijven weet te organiseren.’ Het collectief heet Groeps-Transport-Overeenkomst (GTO). Gemeente Waalwijk werkt er hard aan de pilotgroep zo groot mogelijk te maken – of groepen toe te voegen – om uiteindelijk de winst, in de vorm van extra terug te leveren of af te nemen stroomvermogen, te kunnen faciliteren. ‘Zo ontstaat de mogelijkheid voor ondernemers om bijvoorbeeld nog een extra dak vol zonnepanelen te leggen of de productiecapaciteit op te voeren’, aldus Eric. De pilot van deze GTO loopt overigens al.

Doeners
De manier waarop de ambitie door gemeente Waalwijk georganiseerd is, is uniek. Zo is er het Parkmanagement dat het bedrijvenpark beheert en faciliteert, plus de Stichting Waalwijk CO2 Vrij, bestaande uit ondernemers die willen verduurzamen en dit duurzaamheidsverhaal dragen. ‘Geen praters, maar doeners’, typeert Frank hen. ‘Ze hebben de handen ineengeslagen om samen met elkaar en met ons deze ambitie te realiseren.’

Grote Oogst Aanpak
Ook de provincie werkt mee. Ze stopt een grote pot geld in het project ‘Grote Oogst Aanpak’, voornamelijk betaald vanuit de stikstofreductie. Ondernemers dragen hier ook aan bij. Sheila: ‘De verwachting is dat hiermee de verduurzaming van de Waalwijkse bedrijventerreinen verder versneld kan worden.’ Eric: ‘Naast bijvoorbeeld de energie- en klimaatscans voor de bedrijven, koppelen we via de Grote Oogst Aanpak bedrijven aan de grootschalige energieopwek. Hiermee creëren we die ruimte in het netwerk die nu op slot zit. We willen de energie van het dak op een slimme manier bij de gebruiker krijgen, rechtstreeks naar die maakindustrie. Ondernemers zetten nu al batterijen en laadstations voor geëlektrificeerde vrachtwagens neer.’

Energie delen
‘Ondernemers willen vooruit’, zegt Frank tot slot. ‘We zijn nu druk doende om te inventariseren wie erbehoefte heeft om zich aan te sluiten bij het GTO-collectief. Meld je aan en we nemen contact met je op. Uitbreiding van dit collectief is echt nodig, want capaciteitsproblemen mogen de bedrijvigheid niet blijven afremmen. We zien overigens al dat sommige bedrijven de energie met hun buren delen. Mooi, toch? We zijn een vooruitstrevende gemeente!’

TEKST JEANETTE VAN HAASEN
FOTOGRAFIE JULES VAN IPEREN