BOB Debat Noordoost-Brabant: Durf te mislukken

Het BOB Debat vindt plaats in de bestuurskamer van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) in ‘s-Hertogenbosch. Omringd door antieke medische instrumenten en oude medicijnrecepten wordt aan tafel gesproken over de toekomst van de zorg. Want waar liggen de kansen voor MKB’ers om bij te dragen aan zorginnovatie? En hoe krijg je als ondernemer een voet tussen de deur bij ‘de ivoren torens’ van zorginstellingen? Gespreksleider en bedrijfssocioloog Bert Damen gaat hierover met elf debatdeelnemers in gesprek.


Uitgave: Juli-Aug 2014
Thema’s: Innovatie Zorg

Gastheer Peet Hofmans ontvangt een mix van ondernemers in de door hem opgerichte OverlegkameR, een plaats van ontmoeten, vergaderen, presenteren en werken in het JBZ. Na een korte kennismaking vertrekken de debatdeelnemers richting de bestuurskamer, waar het gezelschap met elkaar in discussie gaat over de kansen en uitdagingen die er liggen op het gebied van zorginnovatie. Daar trapt de andere gastheer, Peter Langenbach, Raad van Bestuurslid en CFO van het JBZ, direct af met een pleidooi voor meer vernieuwing in de zorg. ‘In de missie en visie van het ziekenhuis staan gastvrijheid, veiligheid, openheid en samenwerking hoog in het vaandel. Daarnaast vinden wij innovatie ontzettend belangrijk. Met innovatie vindt kwaliteitsverbetering plaats, waardoor tevens goedkopere en efficiëntere zorg gerealiseerd kan worden. En aangezien de zorgkosten in Nederland op den duur onbetaalbaar worden, is innovatie bovendien hard nodig. Als ziekenhuis willen we niet alleen excellente patiëntenzorg leveren en artsen en verpleegkundigen opleiden, maar eveneens wetenschappelijk onderzoek verrichten. Zorginnovatie zien we dan ook als één van de drie kerntaken van ons ziekenhuis.’

Groeimarkt
Gespreksleider Bert stelt daarop de hamvraag: ‘Waar liggen de kansen voor ondernemers die actief willen zijn in de zorgsector?’ Coen Verberne, partner bij Holla Advocaten en onder andere werkzaam in de sectie Gezondheidsrecht (en tevens jarenlang werkzaam geweest als verpleegkundige), vertelt: ‘Ik denk dat je als MKB’er niet moet roberen om de taak van een zorgverlener op je te nemen. Het zorggedeelte hoort te liggen bij mensen die hiervoor zijn opgeleid, aangezien zij over specifieke medische kennis en ervaring beschikken. Als ondernemer creëer je kansen door diensten of producten te ontwikkelen die zorgverleners ondersteunen in de uitoefening van hun beroep.’ Martijn Vervoordeldonk, directeur van het internetbureau Have A Nice Day Online, ziet toekomst in wearables. ‘Met deze gadgets kun je bijvoorbeeld je hartslag meten of meet je het aantal stappen dat je zet. Ik verwacht dat er een echte groeimarkt in de wearables voor medische toepassingen is, zoals het meten van bloedsuiker of bloeddruk. Ook zijn er bijvoorbeeld pleisters ontwikkeld die vitale lichaamsfuncties meten op afstand. Door vroegtijdig gezondheidsproblemen te signaleren kun je eerder ingrijpen en zal de druk op de Intensive Care afnemen. Als bedrijf dat zowel innovatieve strategieën bedenkt als websites en apps bouwt, willen we deze nieuwe technieken en toepassingen op een slimme manier aan elkaar koppelen.’

BOB Debat NOB 1

Menselijke kant
Jan Joris de Wolf, directeur van Detron Healthcare Solutions, merkt op dat ICT een steeds belangrijker onderdeel wordt in de primaire processen van de zorgmarkt. Er liggen veel kansen om allerlei vormen van communicatie efficiënter en gecombineerd in te zetten, zodat informatie beter en sneller voorhanden komt. Het wiel hoef je niet altijd zelf opnieuw uit te vinden. Wij maken gebruik van bestaande technieken die we integreren in een totaalconcept van efficiënte telecom- en ICT-oplossingen, die zijn gericht op het bouwen van een basis zorginfrastructuur en waar alle zorgketen partijen gebruik van kunnen maken.’ Arno Wouters, directeur van Eltink Projecten, signaleert de trend dat er meer aandacht voor de menselijke kant van de zorg is. ‘Zorgcentra willen via Planetree en Healing Environment een aangename omgeving voor patiënten, bezoekers en medewerkers creëren. Daar kun je als ondernemer op inspelen.’ Eltink Projecten heeft onder meer de Reinier van Arkelafdeling van het JBZ ingericht en was samen met de Parnasso Bavo Groep betrokken bij de ontwikkeling van de separeercel nieuwe stijl’. ‘Hierin staat de behoefte van de patiënt centraal en wordt een normaliserende omgeving gecreëerd. Er is onder meer een interactief touchscreen geplaatst waarmee voorzieningen zoals licht, geur, muziek en temperatuur en zelfs de kleur van de kamer geregeld kunnen worden’, vertelt Arno. Ook Felix van Baal, Sectordirecteur Gezondheidszorg & Wonen van HEVO, merkt dat er tegenwoordig veel meer eisen aan een pand van een zorginstelling gesteld worden. Een voorbeeld hiervan is dat wij intensief betrokken zijn bij de ontwikkeling van de modulaire operatiekamer, die snel kan transformeren en de medische technologie kan omarmen tegen lagere kosten dan die we uit het verleden gewend zijn’, aldus Felix. ‘Wij bieden strategisch huisvestingsadvies, projectmanagement en exploitatieadvies aan onder meer de zorgsector. Het gaat hierbij om meer dan alleen beton. Het is ons doel om vastgoed te creëren dat zich razendsnel kan aanpassen aan de snelle innovatie binnen de medische sector.’

BOB Debat NOB 2

Lange adem
Peter Hoffschlag, directeur van Digizoo/ The ACTIV board people, een bedrijf dat interactieve schermen voor onder meer het onderwijs en de zorg ontwikkelt, vraagt zich af of alle technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen soms niet te snel gaan voor het MKB: ‘De grootste verandering is de snelheid waarmee de veranderingen plaatsvinden. Soms vraag ik me af: moet je als ondernemer nog wel telkens aan iets nieuws willen beginnen? Je loopt immers dikwijls achter de feiten aan.’ Ard Reijtenbagh vertelt hoe PlantLab, dat een wereldwijd patent heeft voor het telen en kweken van planten en groenten in klimaatkamers met kunstmatige verlichting, met deze snelle ontwikkelingen omgaat. ‘We doen aan ‘design thinking’. Dit houdt in dat we ons niet terugtrekken in een kamertje om lang na te denken, maar kort cyclisch schakelen en ideeën direct gaan uittesten. Durf te mislukken, dat geeft je huiswerk om met iets goed te komen.’ Martijn vult aan: ‘Als MKB’er moet je wendbaar zijn. Het is juist je kracht dat je sneller kan reageren dan grotere partijen.’ Hoewel innovatie snel kan gaan, is innoveren volgens Ard vaak een kwestie van een lange adem. ‘Ons concept waarmee we planten drie keer sneller laten groeien, is eerst twee jaar lang uitvoerig onderzocht. Pas na alle testresultaten konden we een groot partnership sluiten. Daarnaast speelt mee dat we ons ook op nieuwe marksegmenten begeven, waar we minder bekend mee zijn zoals de voedings- en farmaceutische industrie. We behouden onze focus, maar benaderen van daaruit wel verschillende sectoren. In de zorgsector zitten we momenteel bijvoorbeeld in een oriënterende fase. Verbreden kost nu eenmaal tijd.’

BOB Debat NOB 3

Interne innovatie
Ook Maarten van Wijk, anesthesioloog, voorzitter van de Stafmaatschap Vrijgevestigde Medisch Specialisten en bestuurslid van de businessclub van het ziekenhuis, ervaart dat het invoeren van een innovatief product lang op zich kan laten wachten. ‘Er komen niet alleen innovaties van buiten het ziekenhuis, er leven ook genoeg vernieuwende ideeën onder medici. Zelf ben ik bijvoorbeeld betrokken bij de ontwikkeling van de APAD, ofwel Acoustic Puncture Assist Device. Ruim tien jaar geleden kreeg een collega-anesthesist uit het JBZ het idee voor een nieuw systeem voor het toedienen van een ruggenprik. Maar hoe zorg je ervoor dat een idee ook in de praktijk gaat werken voor de patiëntenzorg? We hebben flink wat hobbels moeten overwinnen om ons idee te laten ontwikkelen tot een werkendapparaat dat door alle CE-keuringen komt. En nu komen we voor de uitdaging hoe de APAD te vermarkten. Daarvoor hebben we externe partners nodig, die ons helpen om een businessmodel te ontwikkelen en het product goed in de markt te zetten.’

Macht van zorgverzekeraars
Coen Verberne constateert dat ondernemers regelmatig vastlopen op de financieringsstructuur en de macht van de zorgverzekeraars. ‘Er is door bedrijven bijvoorbeeld geïnvesteerd in een pilot om de controle van trombosepatiënten thuis te laten doen. Ze kunnen thuis een vingerprik doen en de bloedwaarden doorgeven via een computerprogramma. De patiënten krijgen dan automatisch bericht over de hoeveelheid medicatie die zij dienen in te nemen. Voordeliger, efficiënter en bovendien veel prettiger voor de patiënt om niet naar het ziekenhuis te hoeven. Alleen kunnen de ziekenhuizen het zich niet permitteren om de inkomsten van de trombosediensten mis te lopen, waardoor ze zijn gaan procederen. Een gemiste kans voor de patiënt om gebruik te maken van deze innovatie. Helaas is dat een uitvloeisel van het huidige zorgsysteem’, aldus Coen Verberne. Peter Langenbach beaamt dat het businessmodel van een ziekenhuis soms krom is. ‘Een behandeling met een verbeterde techniek is bijvoorbeeld 300 euro duurder dan de reguliere behandeling. Als ziekenhuis krijgen we echter dezelfde vergoeding hiervoor van zorgverzekeraars. We merken hoe lastig het is om hen te overtuigen of om als ziekenhuis keuzes te moeten maken. Daarin geldt dat het belang van de patiënt altijd voorop dient te staan. De beste en voordeligste operatie is immers de operatie die in één keer slaagt.’

BOB Debat NOB 4

Ivoren torens
‘Maar hoe krijg je als MKB’er nu een voet tussen de deur in de zorgsector?’, vraagt Bert zich af. Om ontmoetingen tussen ondernemers en de zorgbranche te stimuleren startte Peet, tevens eigenaar van IT Products, in 2011 de OverlegkameR in het JBZ. ‘Medisch specialisten, zorgmanagers en gespecialiseerde ondernemers kunnen hier in een neutrale en prettige ambiance vergaderen, werken en elkaar ontmoeten. Zo kunnen specialisten van het ziekenhuis, die vaak weinig tijd hebben, gratis juridisch advies inwinnen of vragen stellen over verzekeringen of financiën. Het is een uniek concept in zorgland waarmee een goed gesprek gestimuleerd wordt.’ Volgens Peter Langenbach is het belangrijk om voor het zakendoen eerst te investeren in een partnership. ‘Ons ziekenhuis heeft een eigen businessclub. Doel van de ‘Health to Business Community’ is het stimuleren van interactieve kennisuitwisseling en ontmoeting tussen ondernemende bedrijven, medisch specialisten, managers in de zorg- en kennisinstellingen. Daarbij vind ik het belangrijk dat alle partijen vanuit de patiënt redeneren en op zoek gaan naar de toegevoegde waarde die ze kunnen leveren.’


Doorzettingsvermogen
Een goed voorbeeld hiervan is PamGene, een bedrijf dat enkele jaren geleden een geslaagde samenwerking met het JBZ is gestart. Theo van der Leij, Chief Operating Officer van PamGene, legt uit: ‘Wij produceren biochips die de activiteit van bepaalde eiwitten in weefsel zichtbaar maken en zo de verschillen tussen cellen blootleggen. Ook kan het effect van medicijnen op het weefsel op de chips getest worden. Zo is het mogelijk te onderzoeken of een medicijn effect zal hebben op bijvoorbeeld een tumorcel. Voor de ontwikkeling van ons product hebben we echter ingevroren weefsel nodig. Maar hoe kom je daar aan? Via de businessclub kwam ik in aanraking met specialisten van het ziekenhuis, die enthousiast werden over ons concept en hieraan mee wilden werken. Zodoende is het balletje gaan rollen.’ Peet merkt op dat doorzettingsvermogen erg belangrijk is om door te breken in het ziekenhuisbolwerk: ‘Er zijn vaak voor MKB’ers zoveel raakvlakken te vinden met de zorgsector, zoals we hier vandaag aan tafel zien. Maar ik merk dat veel ondernemers het snel opgeven wanneer het niet direct lukt. Het is vaak een kwestie van volhouden en er zelf een draai aan geven. Kom niet alleen een product aanbieden, maar benader specialisten vanuit de vraag: ‘Waar loop je zoal tegenaan en waarmee kan ik je ondersteunen?’

Samenwerking
Het debat over zorginnovatie leidt eigenlijk tot één conclusie: het belang van samenwerken. Martijn stimuleert dit met het concept van de Jamfabriek, een programma voor ruimte, creatie en innovatie: ‘Wij houden vaker sessies tussen crossovers ICT en zorg. Daaruit ontstaan hele leuke ideeën, die we solo nooit hadden kunnen bedenken.’ Naast vernieuwende concepten levert het samenwerken volgens Coen Verberne ook praktische kennis op. ‘Ondernemers kunnen weleens op de strenge en complexe wet- en regelgeving in de zorgbranche vastlopen. Daarom is het belangrijk gebruik te maken van elkaars expertise.’ Felix vindt dat er aan samenwerken wel een aantal voorwaarden zijn verbonden: ‘Als je wilt innoveren dan is vertrouwen heel belangrijk. Je moet elkaar binnen een partnership diep in de ogen kunnen kijken. Daarnaast moet je elkaar ook business gunnen en een gezamenlijk verdienmodel ontwikkelen.’ Maarten pleit tot slot: ‘Gooi de deuren nog meer open. Zoek elkaar op en geef niet te snel op.’ 

< Alle thema's