Ik heb een raadseltje. Iedereen is het, iedereen vindt van niet, iedereen vindt dat de ander het wel is en iedereen heeft er last van. Ra-ra waar heb ik het over?

Dit kan natuurlijk alleen maar slaan op ‘de mondige burger’. Schoolhoofden krijgen er een punthoofd van. UWV-medewerkers een rolberoerte. Notarissen klachten en verplegers kippenvel. Steeds vaker en voor steeds kleinere akkefi etjes verheffen mensen hun stem of stellen ze anderen aansprakelijk.

Voor advocaten is het zowel een last als een genoegen. We krijgen vaker te maken met kritische klanten. Die zich niet neerleggen bij ons oordeel of ons vertrouwen op basis van onze juridische kennis en ervaring. Dit resulteert ook vaker dan vroeger in – al dan niet terechte – klachten. We hebben er echter ook baat bij. Klagers willen nog wel eens – bij geen gehoor – iemand ‘voor de rechter slepen’ (zeg niet: een procedure beginnen of dagvaarden. Dat is jargon uit tijden van ver voor de mondige burger). Kijk, dan komen wij, de straatvegers van de maatschappij, toch weer in actie.

Als amateur antropoloog kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat o.a. de ontzuiling en het verdwijnen van rangen en standen hier debet aan zijn. Gelukkig overigens maar dat we ontzuild en genivelleerd zijn, maar andermans gezag of andersoortig gezag dan het eigen oordeel spelen nu helemaal geen rol meer. Ik vind, dus ik ben. Weg met de dialoog. Leve de meningenmaatschappij!

De meest irritante variant van dit fenomeen vind je op Twitter (voor zo lang als dat nog bestaat en niet ten onder gegaan is aan de megalomanie van Elon Musk). Waar je in een discussie nog met een mond vol tanden kan komen te staan of het verdriet dan wel de boosheid van je opponent moet zien te trotseren, heeft Twitter die problemen ook opgelost: Je mag niet alleen een mening hebben. Je kunt ‘m ook nog eens volstrekt anoniem, risicoloos en volkomen ongenuanceerd uitspugen zonder ook maar enige verantwoording daarover af te hoeven leggen.

Laatst was ik vergeten mijn hybride auto van de laadpaal te halen. Stom stom. Meteen zat er een briefje achter mijn voorruit: ‘Gelieve uw auto voortaan meteen na het opladen weg te halen. U bent niet alleen op deze wereld!’. Papieren Twitter. Heerlijk anoniem jezelf moreel superieur maken. Zo jammer dat ik met naam en toenaam deze column moet schrijven…