Steeds meer Nederlanders zijn gevaccineerd en het aantal besmettingen neemt af, zo verwachten de experts. Na een dik jaar van coronamaatregelen zijn de eerste versoepelingen een feit en de volledige openstelling komt steeds meer in zicht. Hoe is het afgelopen jaar voor ondernemers verlopen en hoe spelen zij op de nieuwe ontwikkelingen in? Kunnen zij het geduld nog opbrengen? En wat zal er blijvend veranderd zijn na corona? We vragen het diverse Brabantse ondernemers.

Brabantsche Worstenbroodjes zag aanvankelijk haar omzet flink kelderen, toen corona de kop op stak. Eigenaar Remco Beekman vertelt: ‘De bestellingen voor de horeca en bedrijfskantines vielen plotseling weg. Al snel werd een noodplan opgezet: via bezorgdienst Red-je-pakketje ontstond de mogelijkheid om onze worstenbroodjes dezelfde dag landelijk te laten bezorgen. Daarnaast brachten we een nieuw label op de markt: ‘Brooikes’. Dit is een goedkopere variant van ons worstenbroodje, waarmee we de schappen van de supermarkt willen veroveren. Ook ontwikkelden we het Doe-het-thuis pakket, zodat mensen zelf aan de slag konden met het rollen van worstenbroodjes.’ De aanpak bleek een succes. ‘We hebben hiermee ons omzetverlies ruim weten te compenseren. Veel bedrijven en organisaties hebben met het Doe-het-thuis pakket hun medewerkers een hart onder de riem gestoken: van Q-Music tot aan de gemeente Vught.’

Autonome groei
Voor Dennis Schoormans van Schlappi Markiezen zijn het eveneens hectische tijden. ‘Veel mensen geven in coronatijd minder geld uit aan vakanties, uitjes of de horeca; deze centen worden nu vooral geïnvesteerd in eigen huis en tuin. Dat hebben onze dealers gemerkt: er is een enorme vraag naar onze markiezen ontstaan’, aldus Dennis. Sinds hij het bedrijf vier jaar geleden overnam, is de omzet meer dan verdubbeld. ‘Er lagen nog genoeg commerciële kansen die we konden pakken, onder meer op marketinggebied. Hierdoor is autonome groei ontstaan. Maar corona speelt zeer zeker een rol bij de stijgende omzetcijfers.’Aanvankelijk dacht Dennis dat de sterker groei vooral vooruitgeschoven omzet was. Maar de trend lijkt zich door te zetten. ‘Ook dit jaar stromen de bestellingen binnen; zeker nu de eerste zonnestralen zich weer laten zien. Ik verwacht dat pas na de zomer de rust wederkeert.’

Buitenruimte
Hoewel veel winkeliers tijdelijk hun deuren moesten sluiten, viel ook hier de omzet niet tegen. ‘De buitenruimte wordt steeds belangrijker. Speciaalzaken zoals de kaasboer of de traiteur gebruiken de markiezen bijvoorbeeld als overkapping voor de wachtrij. Deze beschermen niet alleen tegen zon, maar ook tegen wind, regen en hagel. Zeker met een heater eronder is dat aangenaam wachten buiten.’ Remco heeft ook ervaren dat mensen zich, zeker nu de horeca dicht is, thuis extra willen verwennen. ‘Onze omzet op de Bossche weekmarkt is verviervoudigd het afgelopen jaar. Nu de horeca weer gedeeltelijk geopend is, zal de verkoop hier wel teruglopen. Maar dan kunnen we hopelijk weer meer gaan leveren aan onze horecaklanten.’ De horeca als eindklant is voor Schlappi eveneens een belangrijke doelgroep. ‘Een deel van de omzet is hier vertraagd, omdat sommigen ondernemers in zwaar weer zitten. Maar ook hier zie je dat er veel horecazaken zijn, die juist nu in hun terrassen en buitenhangtafels investeren om gasten op comfortabele, warme en droge wijze te ontvangen. De buitenruimte wordt steeds belangrijker. Zeker toen de eerste versoepelingen werden aangekondigd, stond de telefoon bij ons roodgloeiend.‘

Schaamte
Ook Van Haperen Dakbedekking ontspringt de dans. ‘We zijn weinig geraakt, omdat op het moment dat het virus zich openbaarde we al een goede orderportefeuille hadden. In gebouwonderhoud, waar onze dakwerkzaamheden een belangrijk onderdeel van zijn, wordt veel geïnvesteerd’, aldus Michael van Haperen. Dit zorgt bij mij wel eens voor enige schaamte. ‘Ik weet dat anderen deze crisis wel erg raakt. Daarom hebben wij ook diverse steunacties opgezet om anderen te helpen. Zo hebben we lekkernijen voor opdrachtgevers en kerstpakketten voor onze werknemers besteld bij een plaatselijke bakkerij en delicatessenzaak, die het moeilijk hadden omdat zij veel leverden aan horeca en hotels. En in plaats van de jaarlijkse bedrijfsbarbecue hebben we BBQ-pakketten door een horecaslager laten maken voor onze medewerkers.’ Bij Ketelaars Bestratingen en Groenvoorzieningen liepen de werken wel degelijk terug. ‘Aanbestedingen werden uitgesteld of het project liep vertraging op vanwege mensen die corona kregen of in quarantaine moesten’, aldus Wim Ketelaars. Terwijl de omzet daalde, liepen de kosten op. ‘Denk bijvoorbeeld aan extra personeelskosten in verband met uitval en hierdoor extra inhuur en extra brandstofkosten omdat medewerkers apart naar een project moesten gaan rijden.’

Bedrijfsovername
Joey Nijkamp van JLN Transport noemt 2020 op alle fronten een bijzonder jaar. ‘Vorig jaar heb ik het bedrijf van mijn ouders overgenomen. Een omvangrijk traject, waarbij toch meer komt kijken dan je denkt. En dat midden in coronatijd.’ Ook voor Joey levert de uitbraak van het virus de nodige uitdagingen op. ‘Normaal schalen we in maart het aantal medewerkers op. We vervoeren namelijk veel seizoensgebonden artikelen zoals tuinmeubelen. Echter durfden we dat in het begin van de coronacrisis niet aan. Dat bleek al snel een verkeerde inschatting; we kregen het opeens razend druk.’ Het vinden van extra handen in korte tijd was een opgave, aldus Joey. ‘Er gingen medewerkers aan de slag uit gesloten horecabedrijven en sportscholen. Alleen zodra deze zaken weer opengingen na de eerste lockdown, was ik ze direct weer kwijt.’ Sinds vorig jaar oktober maakt zijn bedrijf gebruik van sneltesten. ‘We hebben inmiddels zeven coronabesmettingen gehad en doen er alles aan om verspreiding van het virus te voorkomen. Het testen geeft gelukkig meer flexibiliteit en ruimte in onze planning.’

Volle vriezers
Remco moest eveneens extra medewerkers gaan inzetten. ‘Om de vraag te kunnen bijbenen hebben we de afgelopen maanden zes koks uit de Korte Putstraat in Den Bosch aangetrokken. Zij zijn blij om aan de slag te kunnen en wij met de extra handen.’ Nu de terrassen gedeeltelijk zijn opengesteld en meer versoepelingen worden verwacht, betekent dit voor Remco dat hij deze medewerkers weer moet gaan missen. ‘Ik heb diverse vacatures openstaan, en tot die tijd laat ik ze onze vriezers tot de nok toe vullen.’ Meer dan voldoende voorraad bleek ook van groot belang, toen een van zijn bakkerijen dichtging vanwege een aantal coronabesmettingen. ‘Om het risico op verdere verspreiding te voorkomen hebben we direct de bakkerij tien dagen gesloten. Gelukkig kunnen we ook bakken op twee van onze andere locaties. Het was echter wel even flink aanpoten. En voor iedereen een goede waarschuwing om alle coronamaatregelen in acht te blijven nemen.’

Topsport
Door de extreme groei kende Dennis eveneens de nodige uitdagingen: van langere levertijden bij leveranciers tot de planning. ‘De vraag is: hoe borg ik mijn kwaliteiten als toonaangevend marktleider? We streven perfectie na en willen onze klanten tevreden houden; dat voelt soms als topsport. Tegelijkertijd wil ik voor mijn medewerkers de druk ook niet te hoog opvoeren en de rust bewaren. We proberen het zoveel mogelijk stap voor stap te doen.’ Na de zomer verwacht hij dat het aantal orders zal teruglopen. ‘Een deel van onze groei komt voort uit vooruitgeschoven omzet. En een markies gaat zeker zo’n 15 jaar mee, dus het duurt wel even voordat klanten opnieuw bij ons aankloppen.’ Wel ziet Dennis verdere groeimogelijkheden door het nieuwe verlichtingsconcept voor de horeca- en retail. ‘De logo’s en bedrijfsnamen brengen wij met de hand aan op de markiezen. In de volant kunnen we een verlichtingspaneel verwerken, waardoor de letters er nog beter uitspringen. Dit concept is zeer goed ontvangen.’

Gemoedsrust
De afgelopen maanden merkt Joey dat de versoepelingen zorgen voor een stijgende omzet. ‘Sinds het winkelen op afspraak zagen we het aantal leveringen toenemen. De meeste mensen kopen een keuken of bankstel pas, als ze dit met hun eigen ogen hebben gezien. Nu je weer kunt winkelen zonder afspraak zal er een flinke toename van het aantal consumentenleveringen zijn. Daarom schaal ik het aantal medewerkers stevig op.’ Erik van den Dries van Strabeko hoopt dat de versoepelingen bijdragen aan een betere gemoedsrust voor zijn medewerkers. ‘Je merkt dat ze er echt klaar mee zijn. Het hele coronaverhaal heeft ook de nodige stress bij hen opgeleverd. Zeker in het begin was het ziekteverzuim hoog; er was veel angst om corona te krijgen. En nog steeds heb ik iemand thuiszitten met corona-gerelateerde psychische klachten’, vertelt Erik. Binnen zijn bedrijf heeft hij er alles aan gedaan om het zo coronaproof mogelijk te maken: ‘We zijn een productiebedrijf, dus thuiswerken is geen optie. De 1,5 meter afstand is bij ons een gouden regel. De meeste medewerkers dragen bij ons al standaard beschermende kleding en Ps3-maskers.’ Ook zijn er onlangs twee robots aangeschaft. ‘Deze investeringen hebben we mede vanwege corona naar voren geschoven. Het zorgt voor meer continuïteit op de werkvloer en de onderlinge afstand kan zo nog beter worden bewaakt. Bovendien wordt het voorwerk zo lichter en eenvoudiger, waardoor specialisten de focus kunnen houden op de hetgeen waar ze goed in zijn.’

Wapenen
Hoewel zijn bedrijf niet direct door deze crisis is getroffen, neemt Michael wel de nodige lessen mee. ‘Op zaken waar we geen invloed op hebben, moeten we ons toch, waar mogelijk, tegen wapenen. Bijvoorbeeld door verschillende disciplines te creëren in je bedrijf. Zo ben je niet afhankelijk van één bepaald iets.’ Nu Nederland steeds meer uit de lockdown raakt, verwacht Michael dat er een lichte omzetdaling wordt ingezet. ‘Doordat er minder geld kon worden uitgeven aan reizen en horeca, is men meer gaan verbouwen. Dat heeft een flinke impuls gegeven aan onze branche. Nu er meer versoepelingen komen, maken mensen wellicht weer andere financiële keuzes.’ Toch ziet hij de toekomst rooskleurig in: ‘Er wordt de komende jaren veel ontwikkeld, gebouwd en verbouwd door het nijpende tekort aan woningen, dus ik verwacht een stijgende lijn in aanbod van werken.’ De grootste uitdaging voor hem is het werven van nieuwe medewerkers. ‘De aantrekkingskracht op jongeren voor ons vak wordt steeds minder; weinig scholieren geven aan dakdekker te willen worden. Daarom hebben we allerlei acties uitgezet om ze enthousiast te maken voor het vak.’

Korte lontjes
Erik verwacht dat als de coronamaatregelen zijn gestopt, er nog vaak online meetings plaatsvinden. ‘Veel mensen hebben de kracht ervaren van kort en bondig vergaderen; je komt sneller tot de kern en het nemen van een beslissing.’ Qua timemanagement vindt hij de online meetings dan ook een positieve ontwikkeling. ‘Door het online vergaderen kan ik mijn uren veel effectiever inzetten en houd ik veel meer tijd en energie over. De tijd die ik voorheen in de auto zat, breng ik nu met mijn gezin door.’ Wim is juist geen voorstander van al het ‘gezoom’. ‘Het is niet mijn ding. Juist tijdens de gesprekken na een fysieke vergadering kom je meer te weten: wat speelt er zoal bij de ander, wat kun je echt voor elkaar betekenen? Dat soort gesprekken mis ik enorm.’ Ook merkt hij dat zijn medewerkers het lastig vinden om onderling minder contact te hebben. ‘De vrijdagmiddagborrel, het gezamenlijke lunchen en het samen rijden naar een klus, het duurt allemaal te lang voordat het kan.’ Het werken is hierdoor een stuk minder gezellig geworden, meent hij. ‘De stemming is bij iedereen wat kribbiger, de lontjes zijn korter, het geduld is op’, verzucht hij. Wim kan dan ook niet wachten tot de volledige openstelling. ‘Van mij mag alles zo snel mogelijk terug naar normaal.’

Tekst: Linda Groothuijse
Fotografie: Peter van Vugt