‘Het idee voor Protix ontstond op Mozambique’, vertelt Kees Aarts. ‘Ik was er aan het duiken en zag dat er sprake was van overbevissing. Tijdens een biertje spraken we erover. Waarom verwerken we vissen tot vismeel? Voor elke kilo kweekvis is meer dan een kilo wilde vis nodig. Waarom gebruiken ze geen insecten? Insecten zijn een bron van eiwitten en ze vermenigvuldigen zich snel. Toentertijd was de heersende mening dat het allemaal niet zo’n vaart zou lopen met de opwarming van de aarde. Ik dacht daar anders over. En bovendien, als het nou tóch niet zou meevallen, wil je er dan niet op tijd bij zijn? Achteloos consumeren is sowieso niet goed. Ik wilde op zoek naar alternatieven.’
Kinderschoenen
‘Het idee van insecten als diervoeding bleek helemaal niet nieuw, maar het stond nog wel in de kinderschoenen. Ik besprak mijn plannen met mijn collega Tarique Arsiwalla. Samen besloten we de sprong te wagen. In 2009 zegden we onze baan bij McKinsey op en startten we met Protix. Een grote stap, dat klopt, maar zelf zag ik dat niet zo. Ik voelde het als een verantwoordelijkheid. We vreten met zijn allen de boel op, daar moeten we iets mee. Je kunt daar iets moois van maken door bijvoorbeeld nieuwe producten te ontwikkelen. Bij de start hadden we al 2,5 miljoen euro opgehaald bij onze investeerders. Veel meer dan een gemiddelde startup. We zeiden: we hebben extra geld nodig om fouten te maken, want we weten niet precies wat we gaan tegenkomen.’
Hobbyistische wereld
‘Het was echt een hobbyistische wereld. We moesten alles uitvinden: technisch, juridisch en alles daar tussenin. Jawel, ik ben best vaak wanhopig geweest, maar niet vaak genoeg. We kregen ook veel steun van onze investeerders en mensen om ons heen. De eerste vier jaar behaalden we kleine succesjes. We boekten vooruitgang in de productie en gingen samenwerkingen aan. In 2015 werd dat ook voor de buitenwereld zichtbaar. We hadden inmiddels twintig man personeel en we waren in staat om op grote schaal insecten te produceren in een gecontroleerde omgeving. Inmiddels kweekt Protix jaarlijks 1.600 ton larven van de zwarte soldaatvlieg. De beestjes verwerken we tot poeder of insectenolie. Dat wordt onder meer gebruikt in voer voor biggen en kippen. Later gingen we ook larven leveren dat direct dient als kippenvoer of visvoer. En we produceren nu ook insecten voor menselijke consumptie.’
Planeet
‘In 2019 bestaan we tien jaar. Dat hebben we uitgebreid gevierd, tegelijk met de opening van onze nieuwe fabriek in Bergen op Zoom. Er is veel veranderd in de afgelopen jaren. Toen we net begonnen gingen ‘duurzaam’ en ‘geld verdienen’ niet samen. Ik heb dat nooit begrepen. Werkte je bij een bank of een oliemaatschappij dan wilde je geld verdienen. Verdiende je geld met iets duurzaams dan dacht men al snel dat er iets niet klopte. Tegenwoordig hoort duurzaamheid bij onze economie. Mensen beseffen dat we deze planeet moeten delen en ze begrijpen ook dat dat past in een businessmodel.’
Footprintariër
‘Dit avontuur begon met een duikvakantie. Tegenwoordig kom ik daar amper meer aan toe. Door de drukte, maar ik kies daar ook voor. Als ik nu harder werk, kunnen mijn kinderen straks meer duiken. Zo benader ik onze milieuvraagstukken ook. Als wij positief innoveren en ons gedrag veranderen, dan profiteren onze kinderen daar straks van. Ik heb daarom ook het footprintariër framework ontwikkeld. Een footprintariër definieert zijn eigen welvaart en probeert een zo laag mogelijke footprint achter te laten. Daarbij gaat het er niet om dat dingen niet ‘mogen’. Een footprintariër deelt ervaringen. Zo prikkelt hij anderen om ook een gedragsverandering aan te gaan.’
Starterstip
‘Verzamel, voor je met je bedrijf begint, een aantal hulpkaarten. Tegen mensen in onze omgeving zeiden we dat we hen de komende jaren mogelijk om hulp gingen vragen. Dat kon bijvoorbeeld gaan om juridische hulp of een investering. We zijn daarin nooit teleurgesteld. Het is heel fijn dat er iemand voor je klaarstaat als je een tegenslag hebt.’
Tekst: Raquel Mourik